Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κέφαλου “Άγιος Νικόλαος” ιδρύθηκε το 1994, και από τότε ασχολείται ανελλιπώς με τα πολιτιστικά δρώμενα καθώς και με την ανάδειξη των ηθών και εθίμων του τόπου. Αριθμεί 200 εγγεγραμμένα μέλη, τα οποία συμμετέχουν σε όλες τις δραστηριότητες του συλλόγου.
Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής του δραστηριότητας, ο Σύλλογος λειτουργεί τμήματα παραδοσιακών χορών για παιδιά και για ενήλικες με τα οποία παρουσιάζει σε κάθε περίσταση λαογραφικά και καλλιτεχνικά δρώμενα προωθώντας την πολιτιστική παράδοση της Κέφαλου. Επιπλέον προσφέρει στα παιδιά μαθήματα ζωγραφικής και μουσικής, συγκεκριμένα κλασικού πιάνου και θεωρητικών, οργανώνοντας στο τέλος του έτους μία εκδήλωση στην Αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου στην οποία οι μαθητές εκθέτουν τα έργα τους και παρουσιάζουν τη μουσική τους πρόοδο. Τέλος, στο σύλλογο λειτουργεί τμήμα μοντέρνου χορού καθώς και τμήματα γυμναστικής για ενήλικες και παιδιά με γιόγκα, ζούμπα και πιλάτες.
Προβάλλοντας τα έθιμα του τόπου, ο “Άγιος Νικόλαος” διοργανώνει με την υποστήριξη του Δήμου κάθε χρόνο στις 23 Ιουνίου την αναβίωση του εθίμου του Αϊ Γιάννη του Κλήδωνα, στον οποίο προσκαλούνται να συμμετέχουν σύλλογοι τόσο από την Κω όσο και από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Τα δρώμενα περιλαμβάνουν άναμμα πυρσών, βεγγαλικά, πηδήματα σε φωτιές, και περαντζάδα με παραδοσιακές στολές από το λιμάνι που καταλήγει στην πλατεία της Κέφαλου όπου πραγματοποιείται γλέντι με χορό από τους συλλόγους με ζωντανή μουσική, κρασί και φαγητό.
Άλλες εκδηλώσεις ετήσιου χαρακτήρα περιλαμβάνουν την Γιορτή της Τράτας που πραγματοποιείται κάθε Οκτώβρη, στην οποία γίνεται αναβίωση του εθίμου του παραδοσιακού τραβήγματος της τράτας, με κυκλικό μάζεμα διχτιού από τη στεριά. Η εκδήλωση πλαισιώνεται από ζωντανή μουσική και χορό ενώ γίνεται κέρασμα ψαριών στον κόσμο.
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο πριν από τα Χριστούγεννα υπό την εποπτεία του Δήμου και του Συλλόγου διοργανώνεται κατά τις απογευματινές ώρες στον κεντρικό δρόμο της Κέφαλου διήμερο Χριστουγεννιάτικο παζάρι στο οποίο συμμετέχουν και οι 13 σύλλογοι του χωριού. Μέσα σε εορταστική μουσική, και παρουσία του Άγιου Βασίλη, στήνονται 13 σπιτάκια (σε αντιστοιχία με τους συλλόγους) με χειροποίητα χριστουγεννιάτικα στολίδια και παραδοσιακά εδέσματα όπως κατημέρια, μοσχαρόσουπα, χοιρινό με πλιγούρι, gluhwein, ενώ το σπιτάκι της εκκλησίας προσφέρει χειροποίητη σαρμουσά, την λαχταριστή δίπλα της Κέφαλου, η οποία παρασκευάζεται από λεπτό φύλλο ζύμης τυλιγμένο με αλεσμένο σουσάμι, κανέλα και ζάχαρη που αφού τηγανιστεί μελώνεται και ξανατηγανίζεται.
Με ιδιαίτερη έμφαση στην τοπική παράδοση εορτάζονται και οι Απόκριες. Διοργανώνεται αποκριάτικο σεργιάνι στον κεντρικό δρόμο του χωριού όπου μασκαρεμένοι προσκαλούν τον κόσμο με ζωντανές μουσικές και τραγούδια στον προαύλιο χώρο του γυμνασίου. Τα σχολεία συμμετέχουν στην περαντζάδα με θεματικές στολές, ενώ τα δρώμενα περιλαμβάνουν ζογκλέρ, τραγούδια και παρουσιάσεις από τα τμήματα μοντέρνου χορού και ζούμπα του συλλόγου. Το βράδυ της παραμονής της Καθαράς Δευτέρας γίνεται το κάψιμο του Γιάνναρου, με αναπαράσταση του εθίμου πλαισιωμένο με σκωπτικά τραγούδια για τη ζωή του και παραδοσιακούς χορούς.
Εκτός από το εκπαιδευτικό του έργο και τις δράσεις για την διάσωση και ανάδειξη της παράδοσης, ο Σύλλογος κατά καιρούς διοργανώνει ποικίλες δραστηριότητες πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου όπως θεατρικές παραστάσεις, παρουσιάσεις βιβλίων καθώς και εκδρομές ναυλώνοντας καΐκια και προσφέροντας την ευκαιρία στον κόσμο να επισκεφθεί νησιά που δεν έχουν ακτοπλοϊκή σύνδεση με την Κω.
