Η ασύγκριτη σε μεγαλοπρέπεια εκκλησία του Αγίου Νικολάου ήταν το καμάρι των Κώων. Το χτίσιμό της άρχισε το 1857 και τέλειωσε το 1862. Για την αποπεράτωσή της που στοίχισε γύρω στα 400.000 γρόσια, οι Κώοι δεν δίστασαν να πουλήσουν πολλά ακίνητα. Ο Άγιος Νικόλαος επέζησε για περισσότερα από 70 χρόνια, μέχρι που ο σεισμός της 23ης Απριλίου 1933 του προκάλεσε ανεπανόρθωτες βλάβες με αποτέλεσμα να κατεδαφιστεί το 1934 από τους Ιταλούς.
Οι εργασίες για την κατεδάφισή του ανατέθηκαν στην ιταλική εταιρεία Sardelli, η οποία επιδίωξε να διασώσει το μαρμάρινο τέμπλο, το μαρμάρινο δεσποτικό θρόνο και τις τετράγωνες μαρμάρινες πλάκες του δαπέδου και να στερεώσει επιτόπου τις 8 μαρμαροκολόνες.
Το επίπονο αυτό έργο επιτελέστηκε με μεγάλη προσοχή από τον επιβλέποντα μηχανικό Coccheri και τους συνεργάτες του. Ο Coccheri, μάλιστα, καθώς ανέβηκε στη στέγη του υπό κατεδάφιση Ναού έπεσε από ύψος τουλάχιστον 8 μέτρων αλλά σώθηκε “ως εκ θαύματος”. Το ατύχημα συγκίνησε πολύ τους κατοίκους της Κω, που θεώρησαν το εγχείρημα πράξη αυτοθυσίας για την οποία του απονεμήθηκε χρυσός σταυρός από τον Αρχιμανδρίτη Φιλήμονα Φωτόπουλο. Στο μεταξύ, γύρω στα τέλη του 1935 οι Ιταλοί ανακήρυξαν τον Άγιο Νικόλαο προστάτη τους και πολιούχο της Κω κι έστησαν το άγαλμά του σε κόγχη πάνω από τις δύο καμάρες που έχτισαν στην ακτή Μιαούλη (απέναντι από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη).
Η νέα εκκλησία του Αγίου Νικολάου ανοικοδομήθηκε ανάμεσα στα έτη 1937 και 1939. Ο Ιταλός τετράρχης Cesare Maria De Vecchi, Διοικητής της Δωδεκανήσου υπό ιταλικής κατοχής, δεν επέτρεπε την οικοδόμηση νέου ναού. Τη στιγμή που για πολλοστή φορά αρνούνταν στους εκπροσώπους των Κώων την άδεια, ένας ανεμοστρόβιλος κατέστρεψε τα ιταλικά υδροπλάνα που βρίσκονταν στη θάλασσα κοντά στο ναό, οπότε και πείστηκε ότι ήταν θέλημα του Θεού να ανεγερθεί ο νέος ναός. Η δαπάνη του έφτασε τις 350.000 λιρέτες κι έτσι οι Κώοι και ιδιαίτερα οι ενορίτες του Αγίου Νικολάου είδαν και πάλι ανοικοδομημένο “εκ βάθρων” το μεγαλοπρεπή Μητροπολιτικό τους Ναό.
Η Κως γιορτάζει τον προστάτη της Άγιο Νικόλαο με ιδιαίτερη λαμπρότητα και θρησκευτική κατάνυξη, στις 6 Δεκεμβρίου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Κώοι έχουν αφιερώσει το Μητροπολιτικό Ναό τους στον προστάτη των θαλασσινών και του Πολεμικού Ναυτικού.
Ο εορτασμός ξεκινά με την τέλεση του μεγάλου Αρχιερατικού Εσπερινού από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Κω και Νισύρου. Η ακολουθία τελείται με τη συμμετοχή των ιερέων της πόλεως της Κω, των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών του νησιού, αλλά και πλήθους κόσμου που κατακλύζει τους χώρους του Ιερού Ναού.
